Programe Shqip : blogu

Ka pak ditë që qarkullon Firefox 3 Beta. Këtë herë Shqipja është njëra prej kandidateve, dhe në formë shumë të mirë në krahasim me versionet e mëparshme.

Etiketa: Firefox, përkthim, Shqipja

Ky është emri i një programi planifikimesh punësh dhe veprimesh online. Përkthimin e tij sapo e kam përfunduar. Nuk është akoma në funksionim, si mund të shihet lehtë te faqja hyrëse. Por vizitën tjetër do ta gjeni edhe Shqipen si një nga mundësitë për gjuhën e ndërfaqes. Mos Harroni… të Riktheheni!

Etiketa: online, përkthim, program planifikimesh, shërbim, www.rememberthemilk.com

Si fillim, për ata që i duan drutë shkurt, ja lidhja nga ku mund të shkarkohet programi i plotë në Shqip:

Shkarkoni Firefox-in në Shqip

Dy fjalë për rrugën deri këtu:

Versioni i fundit në Shqip pat qenë 1.0.3. Pas këtij versioni, edhe pse shumë afër finalizimit, Shqipja nuk arriti dot të qe pjesë e projektit. Kjo në shumicën e rasteve për shkak të rregullave të ngurta të Mozilla-s, kur vjen puna për parashtrimin dhe përfshirjen e përkthimeve në projektet e saj. Në disa raste të tjera, trenin e humba unë, për shkak mungese kohe për të arritur në stacion kur duhej.

Sidoqoftë, kjo i takon të shkuarës tani, dhe versioni 3 i Firefox-it do ta gjejë Shqipen pjesë të projektit, të barabartë me gjuhët e tjera. Kjo ka qenë edhe nxitja e përhershme.

Nuk ka ndryshime thelbësore në termat më të diskutueshëm, përsa i përket përkthimit të tyre. Por ka shumë përmirësime drejtshkrimi dhe gramatikore. Një hap i rëndësishëm është bërë me shkurtoret e tastierës, që kanë filluar të marrin rrugëzgjidhje. Një pjesë e kësaj mund të shihet që në dritaren kryesore, sapo hapet programi pas instalimit. Pjesën tjetër më duhet ta shqyrtoj në punë e sipër.

Shpresa ime është që ky version të jetë tërheqës dhe të gjejë përkrahje nga përdoruesit shqipfolës. Duke filluar, së pari, me vërejtjet dhe këshillimet për punën e deritanishme, që kështu të përmirësohet më tej.

Etiketa: browser, drejtshkrim, Firefox, përkthim, shkarkim, shkurtore tastiere, shqipfolës, term

Xfce-ja është një mjedis desktop për sisteme operativë të llojit *nix. Përkthimi i parë ka qenë për versionin 4.3.2. Ndërsa ky version është 4.4, me diçka më tepër që nuk u përfshi në 4.4 (squeeze në mos gaboj). Përkthimit të Xfce-së si një përmbledhje programesh i shtohet këtë radhë edhe përkthimi i site-it zyrtar, Xfce në Shqip, ku mund të gjenden shumë të dhëna rreth saj. Ndër to përmendim edhe doracakë për përdoruesin.
GNOME dhe KDE janë dy mjediset më të njohur për desktop, mbi përkthimet në shqip të të cilëve punohet vazhdimisht. Përkthimi i Xfce-së shtysën e pati nga ideja për të provuar përkthimin e plotë të një mjedisi desktop duke u bazuar në një grup termash për të cilët nuk ka mirëpranim nga palë të ndryshme që janë marrë me përkthimet. Arsyeja tjetër është fakti që Xfce është më pak kërkues ndaj sistemit, kur vjen puna te fuqia që duhet të ketë një i tillë për të xhiruar këtë apo atë ndërfaqe grafike përsipër bërthamës së sistemit operativ, Linux në rastin tonë. Kështu që përkthimi mund të ishte i dobishëm për kushtet tona, ku kompjuterat e ndjekin me mundim përparimin e teknologjisë.
Qoftë përkthimi i Xfce-së, qoftë ai i site-it kanë nevojë për kontroll dhe ndreqjet e rastit, por janë të përdorshëm që tani.

Etiketa: përkthim, shqip

Sot është njoftuar, përmes një artikulli tek Shekulli, mbi qarkullimin e paketës së programeve për zyra MS Office edhe në Shqip. Lajm që ka gjëra të mira si fillesë, gjuhën shqipe të paktën.

Dyshimet lidhur me temën fillojnë me kujdestarinë e këtij produkti që pretendohet ta ketë dega e Microsoft-it për Europën Juglindore a Ballkanin Perëndimor, ndërkohë që Serbia dhe Mali i Zi kanë përfaqësim të tyrin në site-in e Microsoft-it, madje edhe Vietnami, madje madje edhe Luksemburgu! Nëse bëhet fjalë për produkte në Shqip dhe institucionalizim të tregut shqiptar, pse mungojnë ende hollësi të tilla?

Çmimi është i tejkripur. Aq më keq që për MS Office ka sot alternativa nga hambarët e burimit të hapur (OSS/FS), falas krejtësisht e në mënyrë të ligjshme. Po përmendim OpenOffice.org. Alternativa të tilla që kanë tunduar edhe ata që i kanë të shtrirë produktet MS në organizmat e tyre, le më atij që do t’i duhej t’ia niste nga e para.

Pyetja shtrohet, nëse interesi publik është i pari që kërkon përkujdesje, pse qeveria duhet të pranojë krushqi me MS-in me haraçin e USD $750 për një licensë Office-i? (Sa i duhet të blejë vetëm për nevojat e veta?). Kjo nuk është ekonomike, ndërkohë që të njëjtat gjëra mund të bëhen me programe si OpenOffice.org, dhe me kosto të papërfillshme për pajisjen e makinave me këtë alternativë.

Deri këtu marrim parasysh vetëm koston për blerjen e programit, dhe nuk shqyrtojmë aspak kosto të tjera anësore apo hollësi që lidhen me zgjedhjen e bërë (pasja e një formati të hapur dokumentesh që garanton përputhshmëri në të ardhmen, pavarësinë nga një shoqëri që prodhon produkte pronësorë dhe që ka treguar se arsye të të qenit ka fitimin ekonomik, efektshmëria në punim me njërin apo tjetrin program, etj.)

Ka jo pak mjegull në lajmin e botuar te Shekulli. Duhet pritur që disa gjëra të shpalosen, sidomos nëse bëhet fjalë për zotime qeveritare, për premtime ndaj saj.

Ndërkohë që për përkthimin në Shqip nuk mund të thuhet asgjë, ngaqë nuk dihet të jetë diskutuar gjëkundi në publik, pra jashtë zyrave të atyre që e kanë prodhuar.

Etiketa: efektshmëria, format, interesi publik, MS Office, OpenOffice.org, përputhshmëri, pronësor, shqip

Te faqja zyrtare e shkarkimeve të Firefox-it tani e tutje gjenden edhe versionet Shqip për 1.0.3 versioni më i fundit i Firefox-it.

Etiketa: Firefox, shqip

Përshëndetje,
dhe faleminderit nga ana ime për provat që keni bërë me Firefox-in. Falënderime edhe për gatishmërinë për të ndihmuar në përmirësimin e përkthimit. Kërkoj ndjesë që nuk po i përgjigjem secilit më vete. Kjo ndoshta edhe për faktin që interesohem për çfarë ka thënë dhe jo kush e ka thënë.
Atëherë po i marr me radhë çështjet që unë i mendoj se kanë nevojë për kthjellim.

I. Përshtypja se përkthimi vjen erë Italishteje është vetjake, mbetet për mua një përshtypje, thjesht një përshtypje e parë. Dhe duhet gjykuar pasi të dihet se sa është në gjendje autori i asaj përshtypjeje të krahasojë Italishten (gjuha e pretenduar), Anglishten (gjuha e origjinalit) dhe Shqipen (gjuha e përdorur për përkthimin). Mund t’ju siguroj që nuk kam pasur asnjë dëshirë që përkthimi të frymëzohej nga Italishtja, që kam punuar me versionin origjinal dhe që nuk jam këshilluar as edhe një herë të vetme me përkthimin në Italisht të Firefox-it. Shembull për këtë është mospërdorimi i termave të tillë si:
File – të cilin italianët nuk e përkthejnë. (Punë e tyre pse.)
Faqeshënues – i cili do ishte një imitim i Segnalibro, ose më mirë një shartim i Bookmark & Segnalibro & Faqerojtës
(Më vjen keq që përgjigjem me shembujt që duhet të provonin të kundërtën, pra të provonin që përkthimi është “përkthim taljonçe“…)

II. Frika se përkthimi mund të jetë i rrezikshëm vjen nga mosnjohja e procesit të pranimit të një përkthimi: (Akoma më tepër në rastin e programeve që qarkullojnë nga Mozilla Foundation), përkthimi është i shkëputur nga programi. Përkthimi parashtrohet në trajtën e një grupi kartelash teksti të thjeshtë, të cilat kontrollohen të jenë të njëvlefshmet e origjinalit për nga struktura, dhe më pas, krijimi i .exe-s së përkthyer bëhet nga Mozilla Foundation, dhe garantohet prej tyre. Ndryshe nuk do të ishte i passhëm, i shkarkueshëm, prej shërbyesave të Mozilla-s. (Të vihet re që lidhja për shkarkimin e FF-it në Shqip, nuk është faqe vetjake e dikujt!)

III. Përkthimi i termit File me Kartelë është bërë duke pasur në mendje një ngrehinë të qëndrueshme përkthimesh, jo duke pasur në mendje një program të vetëm. Të përkthyerit e tij si Skedë, bllokon, në rastin e FF, përkthimin e Tab. Skedë është përkthim i një përkthimi, dhe dihet që sa më shumë përkthime të përkthimit të përkthimit…të ketë, aq më shumë i largohesh origjinalit. (Për ata që mund të mos ta dinë ende, Skedë është përkthimi në Shqip i termit frëng Fiche, dhe Skedar i atij Fichier. Edhe këtu, punë e tyre pse e përkthyen kështu, e pse nuk menduan që do t’u hapnin punë shqiptarëve më vonë…)

IV. Faqerojtës është një krijesë e re, dhe si at i krijesës kam liri të plotë ta krijoj mashkullore apo femërore. Por edhe në këtë rast ka një arsye: ka një fjalë në Shqip, fillërojtës-i, që mund të ndihmonte për birësimin e termit Faqerojtës; fillërojtësi është një term relativisht i vjetër i Shqipes, dhe këta ishin përjashtimisht meshkuj, nuk kishte fillërojtese. Tjetër, bëhet fjalë për një objekt, që si objekt material është mashkullor (objekt – objekt-i). Kështu që karakterizimi korrekte – (fjalë jo Shqipe!) – për faqeruajtësja nuk qëndron. Nuk mnd ta shohësh një term për herë të parë në jetën tënde e pastaj të thuash që nuk është i sakti, i sakti është ky që them unë… Nuk bëhet fjalë për për një term, bëhet fjalë për një program, për diçka më shumë se një fjalë të vetme. Për atë objektin prej kartoni Shqipja nuk kishte fjalë, edhe pse botime të dikurshëm me një farë prestigji kishin një fill mëndafshi në rolin e Bookmark-ut. Të ruash, në Shqip, jo përherë nënkupton mbrojtje nga ndonjë agresion, ka plot herë kur nënkuptohet ruajtja në një gjendje të caktuar, në mungesë të plotë të ndonjë sulmi (që do të ishte rasti i mbrojtjes).

V. Favorite, e para, është huazim në Shqip, e dyta është term i përdorur në Internet Explorer dhe qëllimisht i papërdorur në FF.

VI. Tani të kalojmë te mbikqyrja e përkthimeve, nga një organizëm shtetëror apo jo kjo ka pak rëndësi. Kjo dëshirë është e pakuptimtë: përkthimi deri më sot ka qenë i lirë, asnjë përkthyesi nuk i thuhet: “Përktheje kështu apo ashtu“, sepse mund të të përgjigjet fare lehtë; You do it!. Për më tepër, edhe sikur të pranohej si një rrugë e logjikshme, do të ishte e pamundur, sepse mungojnë referencat që një organizëm i tillë do të duhej të përdorte. I ngritur për mbikëqyrjen e fjalëve të reja të përdorura në përkthime termash të rinj…ky është rreth i mbyllur, pa rrugëdalje. Nuk do të prodhonte gjë tjetër veç vënien nën ombrellë të përkthimeve dhe mbytjen e tyre. Unë, për veten time, nuk do të pranoja vënien e përkthimit nën mbikëqyrjen e ndonjë organizmi të ngritur për këtë punë. Ato para që do të harxhoheshin për burokratë e burokraci të panevojshme, mund të shpenzoheshin fare mirë për përhapjen e përkthimeve ose nxitjen e tyre. Kjo mania e insitucioneve nuk është prodhimtare, por zor ta shmangim pasi është një sëmundje europiane…

VII. Ideja e një fjalori nuk ka asgjë të keqe në vetvete. Është diskutuar edhe herë të tjera, dhe unë po i përgjigjem edhe kësaj here: harrohet thelbi i një fjalori, mbledhja dhe sistematizimi i fjalëve. Duhet fillimisht këto fjalë të jenë e pastaj të grumbullohen, nuk mund të grumbullohet diçka që ende nuk ka lindur. Foldoc ka bërë pikërisht këtë, jo të kundërtën. Nuk i shpiku Foldoc-u termat, ai vetëm i mblodhi e i sistemoi. Për më tepër, edhe sikur një fjalor i tillë i çuditshëm të vihej në jetë, nuk do të ishte veç se një material konsultues për përkthyesin dhe jo një kular për përkthimin… Shpesh kërkesa për një fjalor apo dhe ank(ërk)esa të tjera të këtij lloji janë një përligjje e dembelllëkut. Në kuptimin që sikur të kishte një fjalor, do të gjendej diçka tjetër që do mungonte e kështu në vazhdim.

VIII. Unë nuk e kuptoj se ç’punë kanë albanologët në këtë mes? Përkthime teknike ka pasur prej dhjetëvjeçarësh, por nuk di t’u jenë lutur albanologëve për të ndërhyrë në ta. Pse u dashka tani? Ne jemi në fazën e krijimit, jo në fazën e studimit. Albanologët, apo çdo lloj diçkalogu vjen pas krijimit. E shumta që mund të bëjnë albanologët është të gdhendin në shkëmb datën se kur u përkthye fjala e parë nga terminologjia e Internetit, që pas disa shekujsh të mos dalë dikush e të thotë që filan kombësi e pat përkthyer e përdorur Firefox-in pesë shekuj para shqiptarëve. Dhe nuk mund të pajtohem me këtë qarje që fatkeqësisht Shqipja dhe zhvillimi i shkencës/teknikës janë shumë larg njëra tjetrës. Të paktën jo në rastin e fushës që po diskutojmë.

Për vërejtje ndaj përkthimit të GNOME-s, pse nuk provoni t’i paraqisni ato tek grupi përkatës? Kjo do të ishte një ndihmë.
Së fundi, një ndihmë e vogël:

• Definicion – Përkufizim, përcaktim
• Pseudonim – Emër përdoruesi (Pseudonim në greqisht do të thotë emër i rremë.)
• Forum Index – Tregues i Forumit
• Gjuhët programuese – Gjuhë programimi
• Verzion – Version
• Korrekte – I/e saktë
• Stabilitet – Qëndrueshmëri
• Consistent – Vazhdues, që ka vazhdimësi
• Momentalisht – Hëpërhë

P.S. Qe e vështirë të postohej tek forumi juaj, ndaj po e postoj këtu derisa dikush, (ka lejen time që tashti), ta kopjojë aty.

Etiketa: drejtshkrim, Firefox, kartelë, komente, përkthim

Nëse e keni rregulluar Google-in që të punojë në Shqip, atëherë kjo lidhje do të shfaqë faqen e Firefox-it në Shqip.
Qarkullimi edhe në Shqip i Firefox 1.0 dështoi për një pakujdesi të dyanshme, nga ana ime dhe nga ana e ekipit, që as nuk përbën ndonjë arsye për ta marrë në shqyrtim: ata që tashmë e kanë të instaluar, mund të shohin te faqerojtësit një ndarje me emrin Faqerojtës Të Përzgjedhur nga Ekipi i Firefox-it a diçka e ngjashme. Kjo pjesë nuk duhej të ishte aty pasi ka pretendime rreth paanëshmërisë së disa prej lidhjeve të ruajtura aty (ajo e Amnesty Internationl p.sh…)…dhe prej kësaj na iku treni për këtë radhë…
Pjesa tjetër e tragjikomedisë së vockël është gjysmë-bojkoti apo indiferenca në përgjithësi e atyre pak pranive shqiptare në Internet, jo ndaj përkthimit, por ndaj vetë Firefox-it në përgjithësi. Jo vetëm që prozhektorët nuk u drejtuan nga Firefox-i, më keq akoma: para dhe pas qarkullimit të FF 1.0 këta prozhektorë u kthyen nga Windows Service Pack dhe mIRC.

Zotat nuk e deshën Firefox-in këtej pari duket: të njëjtin dështim patën versionet për italishten dhe greqishten.

Etiketa: Firefox, përkthim, shqip

Versioni i parë i shfletuesit më të mirë Web do të jetë gati për pak orë. Po presim akoma raundin e fundit të përpilimit dhe krijimin e versioneve të përkthyera për gjuhët pjesëmarrëse, para kontrollit të fundit.
Më vjen keq që nuk jam diku në Shqipëri për të organizuar edhe ne një mbrëmje me tifozët shqiptarë të Firefox-it me rastin e qarkullimit të Firefox 1.0-s. Po mbase mund ta bëjmë më vonë.
Më vjen mirë që për një rast nuk jemi të fundit.
Më vjen keq që thirrjes time për ndihmë në një kanal fjalosjeje me emrin #shqiperia e vetmja përgjigjje që i erdhi qe një shkelmim jashtë kanalit nga dikush.
Më vjen mirë që ata pak që morën mundimin ta instalojnë përkthimin Shqip të Firefox-it u treguan të përzemërt.

GËZUAR FIREFOX 1.0-n!

Etiketa: browser, Firefox, përkthim, shqip

Te Forumi Shqiptar – Cilin shfletues (browser) preferoni?, propozohet përkthimi i termit browser si lundrues, në dëm të alternativës shfletues. Argumenti është një citim nga Oxford Dictionary. Vërtet, për përshkrimin e zhvendosjeve brenda WWW, termi lundroj është më i përshtatshëm, por kur bëhet fjalë për eksplorim të përmbajtjes që haset gjatë këtyre lundrimesh, termi lundrim nuk shpreh më thelbin e veprimit. Kjo është arsyeja që lindi nevoja e një termi tjetër dhe u përdor shfletimi, duke pasur fare të kapshme analogjinë me median e shkruar (flitet për faqe interneti pjesën më të madhe të kohës). Fakti që marrja e një libri në duar dhe/apo shfletimi i tij është një veprim kaq i njohur dhe familjar për këdo, (ose për pjesën më të madhe të gjindjes), e bën shumë më të lehtë të kuptuarit dhe, për pasojë, edhe përdorimin, në dobi të rrënjosjen pa vonesë e të shëndetshme të termit. Një kërkim me Google për dy rastet, lundrues Interneti dhe shfletues Internet jep 42 përfundime për Lundrues dhe 56 për Shfletues.
Për më tepër, shprehja që përdoret më shpesh, e pasaktë logjikisht, por me nuanca figurative kaq të dashura për të dashuruarit marrëzisht pas zhargonesh dhe eufemizmash, është surfing. Dhe surfing nuk është aspak i barasvlefshëm me lundrim. I rikthehemi Google-it për një çast:

surfing Internet: 4 420 000 përfundime
browsing Internet: 3 820 000 përfundime
navigating Internet: 399 000 përfundime

Pra, ndoshta është e arsyeshme të zgjidhet për t’u përkthyer një nga dy termat: surfing ose browsing. I pari nuk njihet fare në Shqip, i dyti mund të përshtat fare lehtë duke i dhënë një kuptim të ri një fjale tashmë të pranuar në Shqip prej një shekulli. Duke u shfaqur si zgidhja më ekonomike, më e lehtë, më e sigurtë, pa cënuar përmbajtjen, qëllimin e përkthimit.

Etiketa: browser, browsing, Internet, lundrim, lundrues, navigating, përkthim, shfletues, shqip, surfing