Programe Shqip : blogu

Marrë nga documentfreedom.org

Standardet e Hapura janë thelbësore për ndërveprueshmërinë dhe lirinë e zgjedhjes të bazuar në meritat e secilit zbatim software. Ato ofrojnë liri nga kyçja e të dhënave dhe kyçjet nga ana e shitësve që pasojnë ato. Kjo i bën Standardet e Hapura thelbësore për qeveritë, kompanitë, organizmat dhe përdoruesi individualë të teknologjive të informacionit.

Përkufizim

Për qëllimet e Ditës së Lirisë së Dokumenteve, kuptimi që përdorim ne për “Standarde të Hapura” është që standardi duhet të jetë:

1. subjekt i vlerësimit të plotë publik dhe përdorimit pa pengesa në mënyrë të barabartë për të gjitha palët;
2. pa ndonjë përbërës apo zgjerim që varet nga formate ose protokolle të cilat vetë nuk pajtohen me përkufizimin e Standardit të Hapur;
3. i lirë nga klauzola ligjore ose teknike të cilat i kufizojnë përdorimin nga çfarëdo pale ose në çfarëdo modeli biznesi;
4. i administruar dhe i zhvilluar më tej në mënyrë të pavarur nga çfarëdo tregtuesi nën një proces të hapur për pjesëmarrjen e barasvlershme të konkurrentëve dhe palëve të treta;
5. i passhëm në sendërtime të plota të shumta nga tregtues konkurrentë, ose si një sendërtim i plotë i passhëm njësoj nga krejt palët.

Me një periudhë garancie për “standarde të rinj” për pikën e pestë.

Ç’duan të thonë Standardet e Hapura për ju

Efekte të dukshëm të Standardeve të Hapura janë që ju mundeni:

• Të zgjidhni çfarëdo sistemi operativ apo zbatimi dhe prapë të jeni në gjendje të lexoni ose përpunoni krejt dokumentet tuaj të dikurshëm.
• Të bashkëpunoni me të tjerët pavarësisht se çfarë software-i përdorin ata.
• Të përdorni çfarëdo software-i të zgjedhur prej jush për ndërveprim me qeverinë tuaj.

Efektet më pak të dukshëm të Standardeve të Hapura janë ato që shpien në më tepër konkurrencë te software-et, dhe në zgjidhje TI qeveritare më të efektshme, që shmangin kosto të rrjedhura nga kyçjet.

Më tepër informacion mbi Standardet e Hapura

• Wikipedia
• Free Software Foundation Europe mbi Standardet e Hapura
• UN IGF Dynamic Coalition mbi Standardet e Hapura
• The Digital Standards Organisation
• OpenStandards.net
• Listë grupesh që prodhojnë Standarde të Hapura

Etiketa: formate, Free Software Foundation Europe, informacioni, klauzola, konkurrentë, kosto, liria e zgjedhjes, model biznesi, ndërveprueshmëri, OpenStandards.net, protokolle, qeveri, sendërtim, sistem operativ, standarde të hapura, teknologji, The Digital Standards Organisation, Wikipedia, zbatim

Shpesh lind nevoja të shtohet në tekst një shpjegim për një term, një personazh historik, një datë, etj. Mënyra më e shkurtër është shtimi i një shënimi në fund të tekstit, ashtu siç bëhet në librat e shtypur në letër. HTML-ja pruri një risi në këtë drejtim, pasi lejon futje lidhjesh (linkTerm i bartur derr në thes nga Anglishtja për të treguar lidhje të klikueshme në një faqe Web) si kjo brenda një dokumenti. Vetëm se krijimi dhe vendosja e tyre në një tekst kërkon pak përpjekje, qoftë edhe për të imituar lidhje HTML që mund të kopjohen nga diku.

Kas Tooltip – një shtojcë për WordPress – e bën fare të lehtë pajisjen e një postimi blogu me shpjegime të tilla, që jo vetëm shtohen kollaj, por edhe janë shumë më funksionale dhe të hijshme për syrin, shumë më tepër se sa lidhjet që të hedhin poshtë e lartë nëpër një dokument. Për ta parë në veprim këtë metodë, nëse nuk e vutë re deri tani më sipër kalojini kursorin përsipër fjalës termKëtu, dhe kështu, do të shfaqet shpjegimi i termit ose shënimin juaj çfarëdo këtu. Elementi që duhet të vendosni te teksti i postimit tuaj për të realizuar këtë efekt mbi cilindo term apo shënim shpjegues duhet të jetë sipas kësaj forme:

[kastooltip msg=”term” tooltip=”shpjegim termi, ose çfarëdo shënimi tjetër”]

Futja duhet bërë nën mënyrën HTML të përpunuesit, jo nën atë pamore, dhe që të funksionojë duhet të instaloni dhe të aktivizoni te blogu juaj shtojcën Kas Tooltip.

Ja disa shembuj të shkëputur nga një projekt real:

Që nga rënia e Perandorisë Romake deri në përfundimin e RisorgimentoLëvizja për bashkimin e Italisë nën një shtet të vetëm-s, Italia nuk njohu kurrë një shtet ose një aristokraci për gjithë gadishullin, dhe pjesën dërrmuese të kohës qe subjekt i një vargu fuqish të huaja në luftë me njëra-tjetrën.

Nën nivelin e universiteteve, botuesve, studiove ose gazetave, te të cilat mouvanceFrëngj. Përkatësi, zonë influence, autoritet në një fushë-a e partisë qe kaq e përhapur, dhe e dallueshme prej fortesave të establishmentklasa sunduese ose grupi që ka autoritetin në një shoqëri; veçanërisht, autoritet i betonuar që i përkushtohet ruajtjes së status quo-së-it borgjez liberal në shtyp, gjithmonë pat lulëzuar një nënshtresë revistash apo shfaqjesh konformiste, qepur për shijet mesatare ose të rëndomta të votuesve të DC-së.

Përfundimi qe një hendek kaq i madh mes ndjeshmërive të arsimuara dhe atyre popullore, saqë vendi kish mbetur pak a shumë pa mbrojte kundër kundër-revolucionit kulturor të perandorisë televizive të Berlusconi-t, duke e ngopur përfytyrimin popullor me një përmbytje idiotësish dhe fantazish nga më të trashat – schlockFilma apo komedi horror pa shije, të konceptuara për shokimin e shikuesve kaq të ulët saqë vetë termi është shumë i përkorë për to.

Përgjatë dhjetëvjeçarit pasues, operaismoOperaizmi ose e majta operaiste është një rrymë marksiste, antiautoritare, mendimi dhe kërkimesh, e zhvilluar në Itali në fillim të viteve gjashtëdhjetë. u zhvillua në një forcë të ndryshueshme, duke pjellë disa gazeta seminaleMe shumë ndikim, veçanërisht përmes ndonjë rruge origjinale, dhe që ofron një bazë për zhvillime apo kërkime në të ardhmen, edhe pse jetëshkurtra – Fletoret e kuqe, Klasa punëtore, Daci i egër, Kundërplani – që eksploronin shndërrimin e punës dhe kapitalit industrial në Italinë bashkëkohore.

Etiketa: blog, efekt, HTML, Kas Tooltip, kastooltip, metodë, postim, shtojcë, WordPress

Shtysa për postimin që vijon erdhi prej një artikulli në Shekullin e para disa ditëve, Sëmundja Foshnjore Powerpoint. Përmbledhtas, ajo që ka interes për tematikën e blogut të këtushëm është përdorimi i disa termave në trajtë të papërkthyer. Apo ndoshta është më mirë të flitet për trajta, sa kohë që nuk ka një të tillë të vetme, por disa, secila ende e pakanonizuar.

Në artikull përdoret për herë të parë një term i ri, bulletizim, që nuk përfaqëson gjë tjetër veç analizë ose listë me pika (kyçe u thoshin dikur, apo përmbledhëse?). Për ata që nuk e kanë ndeshur deri më sot, grafikisht do të ishte diçka e tillë:

• pika I e diskutimit
• pika II e diskutimit
• pika II e diskutimit
• …………………….
• pika n e diskutimit

Nuk jam i bindur se sa i nevojshëm është ky term i ri, ose çfarë nevojash do të përmbushte, të cilat nocioni i vjetër i listës me pika nuk i përmbush më. Megjithatë, le ta mbajmë shënim hëpërhë. Por le të vëmë njësoj në dukje që vetë autori, përgjatë artikullit, flet për lista të bulletizuara, që nuk janë gjë tjetër veç një formë grafike paraqitjeje e listave, njëlloj me një të tillë të numëruar, ose ku elementet radhiten njëri mbi tjetrin dhe tregohen grafikisht me një simbol tjetër, * të themi:

* Element

* Element

* Element

* Element

Tjetër përdorim që duhet shënuar është ai i termave të ndryshëm për diapozitivat. Përgjatë artikullit ato emërtohen edhe si kartela/slides/pamje rrëshqitëse/diapozitiva. Sajt (sic) është një tjetër rast që duhet nxjerrë në pah. Ky përdorim u shtohet atyre të site, sit, web-faqe, apo thjesht faqe. Së fundi, do hasni në artikull terma të tillë si shabllone resumé-sh, sondazhe opinioni, programe interaktive.

Disa prej termave të mësipërm mund të jenë ndeshur edhe më parë, përdorur nga autorë të ndryshëm. Po rasti i tanishëm ndryshon paksa, meqë përdorimi i tyre vjen nga dikush i njohur në punë të gjuhës. Përfshirja e hershme dhe e thellë e autorit në çështje të shqipes së sotme lyp padyshim vëmendje për raste të tilla, kur opinioni shpërfaqet në përdorimet e termave përkatës. Opinione të tilla, nga kolegë të tij, mbeten ende të rralla, e kjo vetëm e vështirëson orientimin këtu.

Teorikisht, pas kanonizimit hipotetik të njërës trajtë, hedhja e saj në përdorim është teknikisht e lehtë, për sa i takon programeve. Fjala vjen, le të mendojmë për një çast se vendoset që të përdoret trajta sajt. Zëvendësimi i çfarëdo trajte tjetër me të kanonizuarën, te përkthimi i një programi, është punë minutash. Por nuk dihet nëse kjo do të sillte birësimin vetvetiu në përdorimin praktik të trajtës së kanonizuar. Nuk ka ende shembuj të qartë që mund të ilustronin procesin. Gjendemi në një fushë krejt të mjegullt, ndaj edhe zërat nga profesionistët janë kaq të nevojshëm.

Etiketa: përkthim, risi, shqip, term, terminologji

Po në të njëjtin fjalor, Fjalor i Shqipes së Sotme, Tiranë 1984, fq. 890, gjendet përshkrimi i termave: përditësim, përditësohem, përditësoj. Për fat të keq, por për pak fare, këta jepen si sinonime të azhurnim, azhurnoj.
Për kureshtje, Vedat Kokona në fjalorin e tij Frëngjisht -Shqip të 1989, fjalën ajourner nuk e përkthen me fjalën përditësim. Se si e gjeti rrugën ligjore kjo fjalë në Shqip nuk dihet. Aq më tepër që del krejt e panevojshme.

Etiketa: përditësim, përkthim

Kush ka provuar të përkthejë një program kompjuteri, e di mirë që driver është një nga më të pamposhturit.
Krejt rastësisht, duke shfletuar Fjalorin e Shqipes së Sotme, Tiranë 1984, hasa fjalën përudh – i tregoj dikujt rrugën e drejtë, e hasa për herë të parë deri më sot dhe trajta përudhës erdhi në sekondë. Përudhës nuk ka asnjë lidhje me ndonjë kuptim të përdorur deri më sot. Kjo do të shmangte përplasjen me përdorime të deritanishëm dhe do mund të ndihmonte në birësimin me sukses të fjalës.

Etiketa: driver, përkthim, përudhës

slash – pjerrak

Kisha harruar fjalën topolake. Mu kujtua dhe më vajti mendja që një gjë e pjerrët, i bie të quhet pjerrak apo pjerrake, po njësoj si rrumbullak apo rrumbullake. E bukura është që dikujt tjetër, nuk dihet kur, i kish vajtur mendja para meje: fjala pjerrak gjendet në Fjalorin e Gjuhës Shqipes këtu e shumë vjet dhe përdoret për një hu që i vihet gardhit anash për ta ndihur të rrijë në këmbë.

hë të të pë, dy pika, pjerrak, pjerrak, vë dyshe, vë dyshe, vë dyshe, pikë, ….

Etiketa: pjerrak

Te Forumi Shqiptar – Cilin shfletues (browser) preferoni?, propozohet përkthimi i termit browser si lundrues, në dëm të alternativës shfletues. Argumenti është një citim nga Oxford Dictionary. Vërtet, për përshkrimin e zhvendosjeve brenda WWW, termi lundroj është më i përshtatshëm, por kur bëhet fjalë për eksplorim të përmbajtjes që haset gjatë këtyre lundrimesh, termi lundrim nuk shpreh më thelbin e veprimit. Kjo është arsyeja që lindi nevoja e një termi tjetër dhe u përdor shfletimi, duke pasur fare të kapshme analogjinë me median e shkruar (flitet për faqe interneti pjesën më të madhe të kohës). Fakti që marrja e një libri në duar dhe/apo shfletimi i tij është një veprim kaq i njohur dhe familjar për këdo, (ose për pjesën më të madhe të gjindjes), e bën shumë më të lehtë të kuptuarit dhe, për pasojë, edhe përdorimin, në dobi të rrënjosjen pa vonesë e të shëndetshme të termit. Një kërkim me Google për dy rastet, lundrues Interneti dhe shfletues Internet jep 42 përfundime për Lundrues dhe 56 për Shfletues.
Për më tepër, shprehja që përdoret më shpesh, e pasaktë logjikisht, por me nuanca figurative kaq të dashura për të dashuruarit marrëzisht pas zhargonesh dhe eufemizmash, është surfing. Dhe surfing nuk është aspak i barasvlefshëm me lundrim. I rikthehemi Google-it për një çast:

surfing Internet: 4 420 000 përfundime
browsing Internet: 3 820 000 përfundime
navigating Internet: 399 000 përfundime

Pra, ndoshta është e arsyeshme të zgjidhet për t’u përkthyer një nga dy termat: surfing ose browsing. I pari nuk njihet fare në Shqip, i dyti mund të përshtat fare lehtë duke i dhënë një kuptim të ri një fjale tashmë të pranuar në Shqip prej një shekulli. Duke u shfaqur si zgidhja më ekonomike, më e lehtë, më e sigurtë, pa cënuar përmbajtjen, qëllimin e përkthimit.

Etiketa: browser, browsing, Internet, lundrim, lundrues, navigating, përkthim, shfletues, shqip, surfing