Programe Shqip : blogu

Marrë nga documentfreedom.org

Ç’është ‘Liria e Dokumenteve’?

Dokumentet që janë të lira, mund të përdoren në cilëndo mënyrë që ka si qëllim autori. Ato mund të lexohen, transmetohen, përpunohen, dhe transformohen duke përdorur një larmi mjetesh. Dokumentet që nuk janë të lira, janë të kyçura nga një produkt ose kompani e dhënë. Autori nuk mund të zgjedhë se si të përdoren ato, ngaqë kjo kontrollohet përmes kufizimesh teknike, njësoj si një automjet i fuqishëm që është i kufizuar deri në 50km/orë.

A ndodh kjo vetëm me dokumentet?

Jo! Liria për të pasur kontrollin e punëve tuaja krijuese ka të bëjë me më shumë se thjesht ese dhe fletëllogaritje – Liria e Dokumenteve ka të bëjë me krejt format e të dhënave, përfshi grafikën, partitura dhe regjistrime muzikore, email-e, dhe statistika. Këto mund të depozitohen sipas mënyrash që e fuqizojnë përdoruesin, por mundet edhe të ruhen në formate që na e bëjnë të vështirë dhe na manipulojnë, me kosto të stërmëdha për ne.

Pse përputhshmëria është e rëndësishme?

Ju kujtohet kur ju dërguan një kartelë të rëndësishme të cilën kompjuteri juaj nuk e hapte dot si duhej? E mbani mend kur ju desh të blini ose të shkarkoni një zbatim të ri vetëm që të mund të hapnit një bashkangjitje që ju duhej për punë? Papërputhshmëritë si këto zakonisht shkaktohen nga mënyra të ruajtjes së informacionit, të cilat janë të fshehta (‘të mbyllura’), dhe në pronësi private (‘pronësore’). Ato shkaktojnë probleme shumë të mëdha për njerëzit, kompanitë dhe qeveritë, dhe kjo i koston shoqërisë jashtë mase nga ana e frymës krijuese, prodhimshmërisë dhe efektshmërisë. Standardet e papërputhshme përdoren për të manipuluar tregjet dhe për t’u lejuar kompanive t’i bëjnë njerëzit të paguajnë çmime shumë të larta thjesht për privilegjin e hyrjes dhe përdorimit të vetë të dhënave të tyre. Standardet e mbyllura janë gjithashtu në themel të monopoleve teknologjike më të këqija në botë.

Shembull: Zbatimi juaj i zakonshëm për përpunim tekstesh nuk mund të hapë një kartelë të krijuar nga njëri prej kolegëve tuaj. Duhet tani të blini ose të shkarkoni një fjalëpërpunues të ri, të krijuar nga e njëjta kompani që ka prodhuar të tyren, që të mund ta hapni kartelën, edhe pse keni tashmë një të tillë që ju pëlqen.

Po protokollet?

Standardet duhet të jenë të Hapura si për shpërnguljen, ashtu edhe për depozitimin, dhe ndërfaqet dhe protokollet janë po aq të rëndësishme këtu sa dhe vetë formatet e ruajtjes së të dhënave. Sillni në mend një letër – ajo nuk mund të plotësojë funksionin e vet po qe se adresa nuk është e lexueshme, dhe nëse zarfi është i pahapshëm nga marrësi. Po njësoj, një mesazh i dërguar online mund të lexohet vetëm nëse përdor një protokoll të mirëpranuar (adresa) dhe përmban të dhëna që mund të lexohen (zarfi). Shpesh kompanitë përdorin format të Standardit të Hapur për dërgim të dhënash në format të mbyllur, të tillë si Adobe Flash për transmetim videosh nën formatin pronësor Flash Video përmes protokollit web Open HTTP. Por ja që Liria lyp që të dyja aspektet të jenë të Hapura.

Çfarë janë Standardet e Hapura?

Janë formate që gjithkush mund t’i përdorë pa pagesë dhe pa kufizime. Ata ofrohen me përputhshmërinë “të trupëzuar” – mënyra se si funksionojnë ndahet publikisht me të tjerët dhe cilido individ apo organizëm mund t’i përdorë në produktet dhe shërbimet e tyre pa kërkuar leje diku. Standardet e Hapura janë themelet e bashkëpunimit dhe shoqërisë moderne: hekurudhat, prizat e korrentit, gjuha natyrale janë të tëra shembuj specifikimesh mbi të cilat bazohemi dhe i marrin të mirëqena. Përfytyroni sikur për të folurit në Shqip të lypej leje diku dhe të duhej të paguhej një çmim – shoqëria do të ishte e prapambetur dhe kaotike. Lexoni më tepër rreth Standardeve të Hapura dhe se si përkufizohen ato.

Aktivizohuni

Mund të merrni pjesë duke organizuar veprimtari në qytetin tuaj, duke shpërndarë fletëpalosje, duke organizuar biseda, duke shtuar një stemë te blogu juaj, duke dhuruar para, dhe me shumë mënyra të tjera. Aktivizohuni!

Etiketa: Adobe Flash, DFD, Dita e Lirisë së Dokumenteve, DLD, dokumente të kyçura, efektshmëri, fjalëpërpunues, formate të dhënash, formate të hapura, kartelë, kompjuter, kufizime teknike, monopole teknologjike, ndërfaqe, papërputhshmëri, përpunim tekstesh, përputhshmëria, pronësor, protokolle, qeveri, ruajtje informacioni, shoqëri, standarde të hapura, standarde të mbyllura, teknologji komunikacioni, tregje, zbatim

Platforma e mirënjohur CMS WordPress qarkullon tani në versionin 3.3.

Ç’ka të Re në këtë version? Disa prej veçorive të reja të këtij versioni mund t’i shihni më poshtë:

Ngarkim më i kollajshëm i kartelave të ndryshme në një postim blogu

Tani lloji i kartelës zbulohet vetvetiu pasi e ngarkoni. Sipas llojit të kartelës do të shfaqen edhe fushat përkatëse ku mund të jepen të dhënat rreth saj.

Ngarkues Media Merr-dhe-Vër

Shtimi i fotove apo i kartelave të tjera te postimet dhe faqet është thjeshtuar edhe më. Kartelat që doni të ngarkoni mund t’i tërhiqni nga desktopi apo një dritare e tij dhe t’i lëshoni te ngarkuesi.Mundeni të shtoni një kartelë në herë, ose disa njëherësh.

Më Tepër Formate Kartelash

Te lista e llojeve të lejuar të kartelave për ngarkuesin janë shtuar formatet .rar dhe .7z.

Menu Hapmbyll

Pulti është bërë më i hajthshëm, përmes nënmenush të reja hapmbyll. Teksa kaloni kursorin sipër secilit zë të menusë, nënmenuja shfaqet vetvetiu, duke ju lejuar hyrje te cilado skenë e pultit thjesht me një klikim.

Konceptim i Rrjedhshëm

Disa skena të pultit janë përditësuar për t’u dukur më mirë nën madhësi të ndryshme, përfshi mbulim më të mirë për iPad/tablet.

Skeda Ndihme

Një operacion plastik për skedat e ndihmës që gjenden në cepin e sipërm të skenave të Pultit. Lënda në to është ndarë në pjesë më të vogla, për përdorim më të kollajtë, me lidhjet për te dokumentimi përkatës dhe forumet e asistencës përherë të dukshme.

Sinjalizuesa Veçorish të Reja

Kur shtohen veçori të reja, ndryshohet mënyra e lëvizjeve, apo çfarëdo gjëje tjetër që mund t’’ju kapë në befasi kur përditësoni site-in tuaj WordPress site, do t’ju bëhet e ditur me shpjegime veçorish të reja rreth ndryshimit.

Bashkë-përpunim Më i Mirë

Ju ka rastisur të përpunoni një postim pasi dikush tjetër pat mbaruar me të, dhe të shihni një njoftim që ju thotë se personi tjetër po e përpunon ende postimin? Tani e tutje, njoftim të tillë do të keni vetëm nëse personi tjetër gjendet te skena e përpunimeve — nuk ka më mospërputhje në kohë.

Importues Tumblr-i

Doni të importoni lëndë nga Tumblr në WordPress? Pa problem! Shkoni te Mjete → Import që të merrni Importuesin e ri për Tumblr, i cili i kalon postimet tuaja nga Tumblog në formate postimesh WordPress. Ndihmëz: Që të përfitoni maksimumin nga importuesi, zgjidhni një temë të hartuar që të shfaqë formate postimesh.

Përmirësime “Widget”-esh

Ndryshimi i temës shpesh lyp riformësim “widget”-esh me bazë numrin dhe pozicionin e tyre te panelet. Tani e tutje, nëse i riktheheni një teme të dikurshme, “widget”-et do të kthehen atje si i kishit sistemuar te ajo temë. Shënim: nëse keni shtuar “widget”-e që nga ndryshimi i fundit, do t’ju duhet t’i risillni prej zonës Widget-e Joaktive.

Etiketa: .7z, .rar, asistencë, cms, dekstop, format kartelash, importues, iPad, kartelë, kursor, menu hapmbyll, nënmenu, ngarkues, panel, pult, skeda, tablet, Tumblr, version, widget, WordPress

Përshëndetje,
dhe faleminderit nga ana ime për provat që keni bërë me Firefox-in. Falënderime edhe për gatishmërinë për të ndihmuar në përmirësimin e përkthimit. Kërkoj ndjesë që nuk po i përgjigjem secilit më vete. Kjo ndoshta edhe për faktin që interesohem për çfarë ka thënë dhe jo kush e ka thënë.
Atëherë po i marr me radhë çështjet që unë i mendoj se kanë nevojë për kthjellim.

I. Përshtypja se përkthimi vjen erë Italishteje është vetjake, mbetet për mua një përshtypje, thjesht një përshtypje e parë. Dhe duhet gjykuar pasi të dihet se sa është në gjendje autori i asaj përshtypjeje të krahasojë Italishten (gjuha e pretenduar), Anglishten (gjuha e origjinalit) dhe Shqipen (gjuha e përdorur për përkthimin). Mund t’ju siguroj që nuk kam pasur asnjë dëshirë që përkthimi të frymëzohej nga Italishtja, që kam punuar me versionin origjinal dhe që nuk jam këshilluar as edhe një herë të vetme me përkthimin në Italisht të Firefox-it. Shembull për këtë është mospërdorimi i termave të tillë si:
File – të cilin italianët nuk e përkthejnë. (Punë e tyre pse.)
Faqeshënues – i cili do ishte një imitim i Segnalibro, ose më mirë një shartim i Bookmark & Segnalibro & Faqerojtës
(Më vjen keq që përgjigjem me shembujt që duhet të provonin të kundërtën, pra të provonin që përkthimi është “përkthim taljonçe“…)

II. Frika se përkthimi mund të jetë i rrezikshëm vjen nga mosnjohja e procesit të pranimit të një përkthimi: (Akoma më tepër në rastin e programeve që qarkullojnë nga Mozilla Foundation), përkthimi është i shkëputur nga programi. Përkthimi parashtrohet në trajtën e një grupi kartelash teksti të thjeshtë, të cilat kontrollohen të jenë të njëvlefshmet e origjinalit për nga struktura, dhe më pas, krijimi i .exe-s së përkthyer bëhet nga Mozilla Foundation, dhe garantohet prej tyre. Ndryshe nuk do të ishte i passhëm, i shkarkueshëm, prej shërbyesave të Mozilla-s. (Të vihet re që lidhja për shkarkimin e FF-it në Shqip, nuk është faqe vetjake e dikujt!)

III. Përkthimi i termit File me Kartelë është bërë duke pasur në mendje një ngrehinë të qëndrueshme përkthimesh, jo duke pasur në mendje një program të vetëm. Të përkthyerit e tij si Skedë, bllokon, në rastin e FF, përkthimin e Tab. Skedë është përkthim i një përkthimi, dhe dihet që sa më shumë përkthime të përkthimit të përkthimit…të ketë, aq më shumë i largohesh origjinalit. (Për ata që mund të mos ta dinë ende, Skedë është përkthimi në Shqip i termit frëng Fiche, dhe Skedar i atij Fichier. Edhe këtu, punë e tyre pse e përkthyen kështu, e pse nuk menduan që do t’u hapnin punë shqiptarëve më vonë…)

IV. Faqerojtës është një krijesë e re, dhe si at i krijesës kam liri të plotë ta krijoj mashkullore apo femërore. Por edhe në këtë rast ka një arsye: ka një fjalë në Shqip, fillërojtës-i, që mund të ndihmonte për birësimin e termit Faqerojtës; fillërojtësi është një term relativisht i vjetër i Shqipes, dhe këta ishin përjashtimisht meshkuj, nuk kishte fillërojtese. Tjetër, bëhet fjalë për një objekt, që si objekt material është mashkullor (objekt – objekt-i). Kështu që karakterizimi korrekte – (fjalë jo Shqipe!) – për faqeruajtësja nuk qëndron. Nuk mnd ta shohësh një term për herë të parë në jetën tënde e pastaj të thuash që nuk është i sakti, i sakti është ky që them unë… Nuk bëhet fjalë për për një term, bëhet fjalë për një program, për diçka më shumë se një fjalë të vetme. Për atë objektin prej kartoni Shqipja nuk kishte fjalë, edhe pse botime të dikurshëm me një farë prestigji kishin një fill mëndafshi në rolin e Bookmark-ut. Të ruash, në Shqip, jo përherë nënkupton mbrojtje nga ndonjë agresion, ka plot herë kur nënkuptohet ruajtja në një gjendje të caktuar, në mungesë të plotë të ndonjë sulmi (që do të ishte rasti i mbrojtjes).

V. Favorite, e para, është huazim në Shqip, e dyta është term i përdorur në Internet Explorer dhe qëllimisht i papërdorur në FF.

VI. Tani të kalojmë te mbikqyrja e përkthimeve, nga një organizëm shtetëror apo jo kjo ka pak rëndësi. Kjo dëshirë është e pakuptimtë: përkthimi deri më sot ka qenë i lirë, asnjë përkthyesi nuk i thuhet: “Përktheje kështu apo ashtu“, sepse mund të të përgjigjet fare lehtë; You do it!. Për më tepër, edhe sikur të pranohej si një rrugë e logjikshme, do të ishte e pamundur, sepse mungojnë referencat që një organizëm i tillë do të duhej të përdorte. I ngritur për mbikëqyrjen e fjalëve të reja të përdorura në përkthime termash të rinj…ky është rreth i mbyllur, pa rrugëdalje. Nuk do të prodhonte gjë tjetër veç vënien nën ombrellë të përkthimeve dhe mbytjen e tyre. Unë, për veten time, nuk do të pranoja vënien e përkthimit nën mbikëqyrjen e ndonjë organizmi të ngritur për këtë punë. Ato para që do të harxhoheshin për burokratë e burokraci të panevojshme, mund të shpenzoheshin fare mirë për përhapjen e përkthimeve ose nxitjen e tyre. Kjo mania e insitucioneve nuk është prodhimtare, por zor ta shmangim pasi është një sëmundje europiane…

VII. Ideja e një fjalori nuk ka asgjë të keqe në vetvete. Është diskutuar edhe herë të tjera, dhe unë po i përgjigjem edhe kësaj here: harrohet thelbi i një fjalori, mbledhja dhe sistematizimi i fjalëve. Duhet fillimisht këto fjalë të jenë e pastaj të grumbullohen, nuk mund të grumbullohet diçka që ende nuk ka lindur. Foldoc ka bërë pikërisht këtë, jo të kundërtën. Nuk i shpiku Foldoc-u termat, ai vetëm i mblodhi e i sistemoi. Për më tepër, edhe sikur një fjalor i tillë i çuditshëm të vihej në jetë, nuk do të ishte veç se një material konsultues për përkthyesin dhe jo një kular për përkthimin… Shpesh kërkesa për një fjalor apo dhe ank(ërk)esa të tjera të këtij lloji janë një përligjje e dembelllëkut. Në kuptimin që sikur të kishte një fjalor, do të gjendej diçka tjetër që do mungonte e kështu në vazhdim.

VIII. Unë nuk e kuptoj se ç’punë kanë albanologët në këtë mes? Përkthime teknike ka pasur prej dhjetëvjeçarësh, por nuk di t’u jenë lutur albanologëve për të ndërhyrë në ta. Pse u dashka tani? Ne jemi në fazën e krijimit, jo në fazën e studimit. Albanologët, apo çdo lloj diçkalogu vjen pas krijimit. E shumta që mund të bëjnë albanologët është të gdhendin në shkëmb datën se kur u përkthye fjala e parë nga terminologjia e Internetit, që pas disa shekujsh të mos dalë dikush e të thotë që filan kombësi e pat përkthyer e përdorur Firefox-in pesë shekuj para shqiptarëve. Dhe nuk mund të pajtohem me këtë qarje që fatkeqësisht Shqipja dhe zhvillimi i shkencës/teknikës janë shumë larg njëra tjetrës. Të paktën jo në rastin e fushës që po diskutojmë.

Për vërejtje ndaj përkthimit të GNOME-s, pse nuk provoni t’i paraqisni ato tek grupi përkatës? Kjo do të ishte një ndihmë.
Së fundi, një ndihmë e vogël:

• Definicion – Përkufizim, përcaktim
• Pseudonim – Emër përdoruesi (Pseudonim në greqisht do të thotë emër i rremë.)
• Forum Index – Tregues i Forumit
• Gjuhët programuese – Gjuhë programimi
• Verzion – Version
• Korrekte – I/e saktë
• Stabilitet – Qëndrueshmëri
• Consistent – Vazhdues, që ka vazhdimësi
• Momentalisht – Hëpërhë

P.S. Qe e vështirë të postohej tek forumi juaj, ndaj po e postoj këtu derisa dikush, (ka lejen time që tashti), ta kopjojë aty.

Etiketa: drejtshkrim, Firefox, kartelë, komente, përkthim